Η ΕΕ δημιουργήθηκε τυπικώς ως αποτέλεσμα της Συνθήκης του Μάαστριχτ, η οποία επισήμως ονομάζεται Συνθήκη για την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΣΕΕ), την 1η Νοεμβρίου 1993. Πριν από τη ΣΕΕ είχαν προηγηθεί αρκετές άλλες συνθήκες, όπως η Συνθήκη της Ρώμης μέσω της οποίας διαμορφώθηκε η Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα, η οποία υπήρξε πρόδρομος της σύγχρονης ΕΕ.
Παρόλο που η ΕΕ έχει δεχτεί και επικρίσεις, καθώς ορισμένοι βλέπουν στην ΕΕ τον συμβιβασμό της εθνικής κυριαρχίας, αυτός ο διεθνικός φορέας αναγνωρίζεται από την πλειονότητα ως ένα ισχυρό μέσο στήριξης της οικονομικής ανάπτυξης μικρότερων εθνών και ως φορέας ισχυρότερης διαπραγματευτικής ισχύος για όλα τα μέλη συλλογικά σε παγκόσμια κλίμακα. Γενικότερα, τα κράτη-μέλη έχουν προβεί σε ρεαλιστικές ενέργειες για τη διατήρηση και τη διεύρυνση της ΕΕ.
Διεύρυνση από το 1993
Το 1993 το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, ως πρόδρομος της ΕΕ, που τότε αποτελούταν από δώδεκα έθνη (Δανία, Γερμανία, Βέλγιο, Γαλλία, Λουξεμβούργο, Ιταλία, Ελλάδα, Πορτογαλία, Ιρλανδία, Ολλανδία, Ισπανία και Ηνωμένο Βασίλειο), καθόρισε τα κριτήρια προσχώρησης στην ΕΕ.
Πρόκειται για τα λεγόμενα «κριτήρια της Κοπεγχάγης», δηλ. για συνολικά τρεις απαιτήσεις, καθεμιά από τις οποίες περιλαμβάνει επιμέρους προϋποθέσεις:
Πολιτικά κριτήρια
Κάθε υποψήφια χώρα πρέπει να έχει εν ενεργεία δημοκρατικό πολίτευμα. Αυτό σημαίνει ότι όλοι οι πολίτες συμμετέχουν επί ίσης βάσεως στη λήψη πολιτικών αποφάσεων σε κάθε κυβερνητικό επίπεδο. Επίσης, σε κάθε δημοκρατία εξασφαλίζεται το δικαίωμα της μυστικής ψηφοφορίας για ελεύθερες εκλογές, η ελευθερία του Τύπου, η ελευθερία σύστασης πολιτικών κομμάτων και άλλα δικαιώματα.
Σύμφωνα με τις απαιτήσεις, η κυβέρνηση μπορεί να ασκεί εξουσία αποκλειστικά και μόνο βάσει των εφαρμοστέων νόμων και διαδικασιών.
Επίσης, η εκάστοτε χώρα πρέπει να εφαρμόζει αυστηρές οδηγίες ως προς τα ανθρώπινα δικαιώματα, τα οποία είναι αναφαίρετα δικαιώματα όλων των πολιτών. Εδώ εμπίπτουν, επίσης, το δικαίωμα στη ζωή, το δικαίωμα σε νόμιμη δίκη (σύμφωνα με τους εκάστοτε ισχύοντες νόμους), η απαγόρευση των βασανιστηρίων / της σκλαβιάς και η προστασία των μειονοτήτων.
Οικονομικά κριτήρια
Κάθε υποψήφια χώρα πρέπει να έχει μια λειτουργική οικονομία της αγοράς που θα μπορεί να είναι ανταγωνιστική εντός της ΕΕ. Επίσης, οι χώρες πρέπει να πληρούν τα κριτήρια σύγκλισης για το ευρώ.
Νομοθετικά κριτήρια
Κάθε υποψήφια χώρα οφείλει να νομοθετήσει ούτως ώστε να οδηγήσει σε συμμόρφωση του εσωτερικού δικαίου με το δίκαιο της ΕΕ.
Επιπλέον, υπάρχουν και όροι γεωγραφικού χαρακτήρα.
Από το 1993 η ΕΕ έχει τριπλασιαστεί σε μέγεθος. Το 1995 προσχώρησαν σε αυτήν η Αυστρία, η Σουηδία και η Φιλανδία. Το 2004 προστέθηκαν δέκα χώρες κυρίως από το πρώην ανατολικό μπλοκ, όπως η Εσθονία, η Ουγγαρία, η Λετονία, η Λιθουανία, η Μάλτα, η Σλοβακία, η Σλοβενία, η Πολωνία και η Τσεχία. Η Κύπρος ήταν κι αυτή μεταξύ των δέκα κρατών που προσχώρησαν στην ΕΕ το 2004. Έκτοτε η Βουλγαρία, η Ρουμανία και η Κροατία έχουν γίνει, επίσης, μέλη της ΕΕ.
Η ΕΕ δημιουργήθηκε τυπικώς ως αποτέλεσμα της Συνθήκης του Μάαστριχτ, η οποία επισήμως ονομάζεται Συνθήκη για την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΣΕΕ), την 1η Νοεμβρίου 1993. Πριν από τη ΣΕΕ είχαν προηγηθεί αρκετές άλλες συνθήκες, όπως η Συνθήκη της Ρώμης μέσω της οποίας διαμορφώθηκε η Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα, η οποία υπήρξε πρόδρομος της σύγχρονης ΕΕ.
Παρόλο που η ΕΕ έχει δεχτεί και επικρίσεις, καθώς ορισμένοι βλέπουν στην ΕΕ τον συμβιβασμό της εθνικής κυριαρχίας, αυτός ο διεθνικός φορέας αναγνωρίζεται από την πλειονότητα ως ένα ισχυρό μέσο στήριξης της οικονομικής ανάπτυξης μικρότερων εθνών και ως φορέας ισχυρότερης διαπραγματευτικής ισχύος για όλα τα μέλη συλλογικά σε παγκόσμια κλίμακα. Γενικότερα, τα κράτη-μέλη έχουν προβεί σε ρεαλιστικές ενέργειες για τη διατήρηση και τη διεύρυνση της ΕΕ.
Διεύρυνση από το 1993
Το 1993 το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, ως πρόδρομος της ΕΕ, που τότε αποτελούταν από δώδεκα έθνη (Δανία, Γερμανία, Βέλγιο, Γαλλία, Λουξεμβούργο, Ιταλία, Ελλάδα, Πορτογαλία, Ιρλανδία, Ολλανδία, Ισπανία και Ηνωμένο Βασίλειο), καθόρισε τα κριτήρια προσχώρησης στην ΕΕ.
Πρόκειται για τα λεγόμενα «κριτήρια της Κοπεγχάγης», δηλ. για συνολικά τρεις απαιτήσεις, καθεμιά από τις οποίες περιλαμβάνει επιμέρους προϋποθέσεις:
Κάθε υποψήφια χώρα πρέπει να έχει εν ενεργεία δημοκρατικό πολίτευμα. Αυτό σημαίνει ότι όλοι οι πολίτες συμμετέχουν επί ίσης βάσεως στη λήψη πολιτικών αποφάσεων σε κάθε κυβερνητικό επίπεδο. Επίσης, σε κάθε δημοκρατία εξασφαλίζεται το δικαίωμα της μυστικής ψηφοφορίας για ελεύθερες εκλογές, η ελευθερία του Τύπου, η ελευθερία σύστασης πολιτικών κομμάτων και άλλα δικαιώματα.
Σύμφωνα με τις απαιτήσεις, η κυβέρνηση μπορεί να ασκεί εξουσία αποκλειστικά και μόνο βάσει των εφαρμοστέων νόμων και διαδικασιών.
Επίσης, η εκάστοτε χώρα πρέπει να εφαρμόζει αυστηρές οδηγίες ως προς τα ανθρώπινα δικαιώματα, τα οποία είναι αναφαίρετα δικαιώματα όλων των πολιτών. Εδώ εμπίπτουν, επίσης, το δικαίωμα στη ζωή, το δικαίωμα σε νόμιμη δίκη (σύμφωνα με τους εκάστοτε ισχύοντες νόμους), η απαγόρευση των βασανιστηρίων / της σκλαβιάς και η προστασία των μειονοτήτων.
Κάθε υποψήφια χώρα πρέπει να έχει μια λειτουργική οικονομία της αγοράς που θα μπορεί να είναι ανταγωνιστική εντός της ΕΕ. Επίσης, οι χώρες πρέπει να πληρούν τα κριτήρια σύγκλισης για το ευρώ.
Κάθε υποψήφια χώρα οφείλει να νομοθετήσει ούτως ώστε να οδηγήσει σε συμμόρφωση του εσωτερικού δικαίου με το δίκαιο της ΕΕ.
Επιπλέον, υπάρχουν και όροι γεωγραφικού χαρακτήρα.
Από το 1993 η ΕΕ έχει τριπλασιαστεί σε μέγεθος. Το 1995 προσχώρησαν σε αυτήν η Αυστρία, η Σουηδία και η Φιλανδία. Το 2004 προστέθηκαν δέκα χώρες κυρίως από το πρώην ανατολικό μπλοκ, όπως η Εσθονία, η Ουγγαρία, η Λετονία, η Λιθουανία, η Μάλτα, η Σλοβακία, η Σλοβενία, η Πολωνία και η Τσεχία. Η Κύπρος ήταν κι αυτή μεταξύ των δέκα κρατών που προσχώρησαν στην ΕΕ το 2004. Έκτοτε η Βουλγαρία, η Ρουμανία και η Κροατία έχουν γίνει, επίσης, μέλη της ΕΕ.
-
Add a note