ΕΓΚΥΡΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΓΑΜΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΔΙΑΖΥΓΙΩΝ – κεφάλαιο 5 cz

Στην Τσεχική Δημοκρατία οι γάμοι ρυθμίζονται βάσει της ενότητας οικογενειακού δικαίου του Αστικού Κώδικα, ως ιδιωτικό δίκαιο. Οι βασικές αρχές του οικογενειακού δικαίου περιλαμβάνουν την αρχή της ευημερίας των τέκνων, την αρχή της ισότητας των υποκειμένων του οικογενειακού δικαίου και την αρχή της αλληλοβοήθειας.

Ο γάμος είναι ένας μόνιμος δεσμός μεταξύ ενός άνδρα και μιας γυναίκας, με βασικό σκοπό τη δημιουργία οικογένειας, τη σωστή ανατροφή των τέκνων, την αλληλοϋποστήριξη και την αλληλοβοήθεια. Ο γάμος είναι το αποτέλεσμα της ελεύθερης και απόλυτης επιβεβαίωσης της βούλησης ενός άνδρα και μιας γυναίκας (αρραβωνιασμένο ζευγάρι) που προτίθενται να παντρευτούν μεταξύ τους.

Ένας γάμος μπορεί να είναι πολιτικός ή θρησκευτικός. Ο πολιτικός γάμος γίνεται μεταξύ δύο συζύγων που επιθυμούν να παντρευτούν μεταξύ τους, αυτοπροσώπως, κι ενώπιον μιας δημόσιας αρχής που θα τελέσει τη γαμήλια τελετή παρουσία του ληξίαρχου. Ο θρησκευτικός γάμος γίνεται μεταξύ δύο συζύγων που επιθυμούν να παντρευτούν μεταξύ τους, αυτοπροσώπως, κι ενώπιον ενός εκκλησιαστικού φορέα ή μιας θρησκευτικής οργάνωσης εξουσιοδοτημένης για την τέλεση γάμων βάσει έτερου δικαίου. Για να τελεστεί γάμος, οι σύζυγοι πρέπει αρχικά να υποβάλουν ένα πιστοποιητικό που εκδίδεται από το ληξιαρχείο στη δικαιοδοσία του οποίου εμπίπτει ο γάμος. Στο εν λόγω πιστοποιητικό πρέπει να βεβαιώνεται πως οι σύζυγοι πληρούν όλες τις προβλέψεις του περί γάμου νόμου. Από την έκδοση του πιστοποιητικού έως τη γαμήλια τελετή δεν πρέπει να έχουν μεσολαβήσει πάνω από έξι μήνες. Εφόσον τελεστεί ο γάμος,  ένας από τους συζύγους οφείλει να υποβάλει το αρχείο του γάμου στο ληξιαρχείο του οποίου τη διοικητική περιφέρεια έχει τελεστεί ο γάμος εντός τριών εργάσιμων ημερών από την τέλεση του γάμου.

Η γαμήλια τελετή είναι δημόσια και εορταστική· τελείται παρουσία δύο μαρτύρων. Στη γαμήλια τελετή πρέπει να δηλωθεί πως το επώνυμο ενός εκ των δύο συζύγων θα είναι το κοινό επώνυμο των συζύγων, ή πως θα διατηρηθούν και τα δύο επώνυμα, ή πως το επώνυμο ενός εκ των δύο συζύγων θα είναι το κοινό επώνυμο και το επώνυμο του συζύγου που δεν θα είναι κοινό θα προστεθεί δίπλα στο κοινό επώνυμο. Εάν οι σύζυγοι διατηρήσουν τα επώνυμά τους, θα πρέπει να δηλώσουν κατά τη γαμήλια τελετή ποιο από τα δύο επώνυμα επιθυμούν να λάβουν τα μελλοντικά τέκνα που θα αποκτήσουν μαζί.

Κάθε πολίτης της Τσεχικής Δημοκρατίας δύναται να παντρευτεί κι εκτός της επικράτειας της Τσεχικής Δημοκρατίας ενώπιον της διπλωματικής αρχής ή του προξενικού γραφείου της Τσεχικής Δημοκρατίας.

Νομικά κωλύματα στην τέλεση γάμου

• απαγορεύεται ο γάμος ανηλίκων χωρίς πλήρη ικανότητα δικαιοπραξίας

Σε εξαιρετικές περιπτώσεις, το δικαστήριο μπορεί να επιτρέψει τον γάμο ανηλίκου χωρίς πλήρη ικανότητα δικαιοπραξίας που έχει συμπληρώσει το δέκατο έκτο έτος της ηλικίας εφόσον υφίστανται σημαντικοί λόγοι.

• απαγορεύεται η σύναψη γάμου από πρόσωπο με περιορισμένη δικαιοδοσία στον εν λόγω τομέα
• απαγορεύεται ο γάμος ατόμων που είναι παντρεμένα ή έχουν συνάψει συμφωνητικό συμβίωσης ή έτερο συμφωνητικό συμβίωσης ως έχει στο εξωτερικό, σε περιπτώσεις που ο γάμος, το συμφωνητικό συμβίωσης ή τα έτερα συμφωνητικά του εξωτερικού έχουν συναφθεί στο εξωτερικό
• απαγορεύεται ο γάμος μεταξύ προγόνων και απογόνων, όπως επίσης μεταξύ αδελφών· το ίδιο ισχύει για άτομα που έχουν αποκτήσει συγγένεια μέσω υιοθεσίας
• απαγορεύεται ο γάμος μεταξύ κηδεμόνα και κηδεμονευόμενου, μεταξύ παιδιού και του ατόμου που έχει αναλάβει την κηδεμονία του, ή μεταξύ θετού γονέα και υιοθετημένου τέκνου

Εάν έχει τελεστεί γάμος ενώ έχει αποτραπεί κάποιο νομικό κώλυμα, το δικαστήριο οφείλει να κηρύξει άκυρο τον γάμο κατόπιν αιτήματος οποιουδήποτε προσώπου με σχετικό έννομο συμφέρον, εκτός εάν ο γάμος ανατρέψει το κώλυμα ως περιορισμένου εύρους. Κάθε γάμος θεωρείται έγκυρος έως ότου κηρυχθεί άκυρος. Εάν ένας γάμος κηρυχθεί άκυρος, θεωρείται σαν να μην είχε τελεστεί ποτέ.

Ένας γάμος δεν μπορεί να κηρυχτεί άκυρος εάν έχει πάψει να υφίσταται ή εάν ήδη έχει γίνει διόρθωση. Επίσης, ένας γάμος δεν μπορεί να κηρυχτεί άκυρος εάν έχει τελεστεί από ανήλικο χωρίς πλήρη ικανότητα δικαιοπραξίας ή από άτομο με περιορισμένη νομική ικανότητα στον συγκεκριμένο τομέα και έχει γίνει σύλληψη τέκνου που γεννήθηκε ζωντανό.

Υποχρεώσεις και δικαιώματα των συζύγων

Οι σύζυγοι έχουν ίσες υποχρεώσεις και ίσα δικαιώματα. Οι σύζυγοι οφείλουν να δείχνουν αλληλοσεβασμό, να ζουν μαζί, να είναι πιστοί, να σέβονται ο ένας την αξιοπρέπεια του άλλου, να προάγουν τους εαυτούς τους, να διατηρούν μια οικογενειακή εστία, να δημιουργήσουν ένα υγειές οικογενειακό περιβάλλον και να φροντίζουν τα τέκνα που έχουν αποκτήσει μαζί.

Κάθε σύζυγος έχει το δικαίωμα να μαθαίνει από τον/τη σύζυγό του/της ό,τι αφορά το εισόδημα και τα περιουσιακά στοιχεία του/της, τις τρέχουσες και ενδεχόμενες μελλοντικές εργασίες του/της, τις σπουδές και τις συναφείς δραστηριότητές του/της. Κατά την επιλογή των εργασιών, των σπουδών και των συναφών δραστηριοτήτων, ο/η σύζυγος πρέπει να λαμβάνει υπόψη το συμφέρον της οικογένειας, τον/τη σύζυγό του/της και τα ανήλικα τέκνα που δεν έχουν ακόμη πλήρη ικανότητα δικαιοπραξίας και ζουν μαζί με τους συζύγους στην οικογενειακή εστία, καθώς και -κατά περίπτωση- τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας.

Οι σύζυγοι έχουν το δικαίωμα να εκπροσωπούν τους/τις συζύγους τους στις συνήθεις υποθέσεις τους. Οι σύζυγοι έχουν αμοιβαίες υποχρεώσεις συντήρησης, στον βαθμό που αμφότεροι έχουν ουσιαστικά την ίδια υλική και πολιτισμική συμβολή. Οι υποχρεώσεις συντήρησης των τέκνων και των γονέων προηγούνται της υποχρέωσης συντήρησης μεταξύ των συζύγων.

{0>What belongs to the husband has property value and is not excluded from the law, is part of the joint property of the spouses.<}0{>Όλα όσα ανήκουν στον/στη σύζυγο και έχουν αξία, χωρίς να εξαιρούνται από τον νόμο, αποτελούν μέρος της κοινής ιδιοκτησίας των συζύγων.<0} {0>This does not apply if the common property ceases to exist on the basis of the law.<}0{>Αυτό δεν ισχύει εάν η κοινή ιδιοκτησία πάψει να υφίσταται βάσει νόμου.

<0}

Λύση του γάμου

Στα μάτια του νόμου, ένας γάμος λύεται κατόπιν διαζυγίου, κατόπιν θανάτου ενός εκ των συζύγων και έπειτα από τη δήλωση του θανάτου.

Ένας γάμος μπορεί να λυθεί μέσω διαζυγίου εάν η συγκατοίκηση έχει πληγεί βαθιά, μόνιμα και ανεπανόρθωτα, χωρίς πιθανότητα αποκατάστασης. Ακόμη κι εάν η έγγαμη συμβίωση έχει διαταραχθεί, δεν μπορεί να εκδοθεί διαζύγιο εάν το διαζύγιο έρχεται σε σύγκρουση:

1. i) με τα συμφέροντα ανήλικου τέκνου των συζύγων που δεν έχει πλήρη ικανότητα δικαιοπραξίας· τα συμφέροντα των τέκνων εντός του γάμου καθορίζονται επίσης από το δικαστήριο μέσω ερώτησης του/της κηδεμόνα που έχει οριστεί από το δικαστήριο για τη διαδικασία ρύθμισης της σχέσης με το παιδί κατά την περίοδο μετά το διαζύγιο·
2. ii) με τα συμφέροντα του/της συζύγου που δεν έχει συμβάλλει στο διαζύγιο αθετώντας τις συζυγικές υποθέσεις και που θα ζημιωνόταν σημαντικά λόγω του διαζυγίου, υπό ιδιαίτερες συνθήκες υπέρ της συντήρησης του γάμου, εκτός εάν οι σύζυγοι έχουν μείνει μαζί τουλάχιστον τρία χρόνια.

Εάν οι σύζυγοι έχουν ανήλικο τέκνο χωρίς πλήρη ικανότητα δικαιοπραξίας, η ακρόαση για τον γάμο δεν πρόκειται να γίνει έως ότου ληφθεί απόφαση για τις συνθήκες του τέκνου κατά την περίοδο έπειτα από το διαζύγιο.

Εάν και ο/η έτερος/η σύζυγος συμμετέχει στην κατάθεση αγωγής διαζυγίου από τον/την έτερο/η σύζυγο, το δικαστήριο μπορεί να αποφασίσει την έκδοση διαζυγίου χωρίς να συγκεκριμενοποιηθούν τα αίτια της διάλυσης του γάμου εφόσον κρίνει πως οι σύζυγοι έχουν την ίδια αξίωση περί έκδοσης διαζυγίου, πως η πρόθεσή τους για την έκδοση διαζυγίου είναι αληθής και εφόσον:

1. i) κατά την ημερομηνία έναρξης της αγωγής διαζυγίου ο γάμος είχε διαρκέσει τουλάχιστον ένα έτος και οι σύζυγοι δεν έχουν μείνει μαζί πάνω από έξι μήνες·
2. ii) οι σύζυγοι είναι γονείς ανήλικου τέκνου που δεν έχει πλήρη ικανότητα δικαιοπραξίας, έχουν συμφωνήσει να ρυθμίσουν τις συνθήκες του παιδιού κατά την περίοδο έπειτα από το διαζύγιο και το δικαστήριο έχει εγκρίνει τη συμφωνία·

• iii) οι σύζυγοι έχουν συμφωνήσει να ρυθμίσουν τα θέματα των περιουσιακών στοιχείων, του σπιτιού και -κατά περίπτωση- της συντήρησης για την περίοδο έπειτα από το διαζύγιο.